Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zostać złożony przez członka zarządu spółki z o.o. w terminie 30 dni, licząc od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.

Co oznacza stan niewypłacalności?

Pierwsze domniemanie zbiega się z tym, co intuicyjnie zakładamy, gdy zastanawiamy się, co oznacza niewypłacalność. Za niewypłacalną uznaje się spółkę, która nie reguluje swoich zobowiązań pieniężnych przez okres przekraczający 3 miesiące.

Drugie domniemanie uznaje za niewypłacalną taką spółkę, której zobowiązania przekraczają wartość majątku (aktywów), a stan ten utrzymuje się przez okres 24 miesięcy. Dla określenia wartości zobowiązań trzeba zliczyć wszystkie zobowiązania pieniężne, które ma spółka (z wyłączeniem pożyczek od wspólników oraz zobowiązań warunkowych). Dla ustalenia majątku zlicza się i wycenia aktywa po cenach rynkowych, a więc takich, za które ktoś jest naprawdę gotów nabyć te składniki majątkowe.

Jeśli członkowie zarządu nie złożą wniosku o upadłość w terminie, będą odpowiedzialni własnym majątkiem. Dlatego ważne jest wykazanie okoliczności, które nie pozwoliły złożyć wniosku w terminie.

Konsekwencje niezłożenia wniosku w terminie

Za niezłożenie wniosku w terminie członkowie zarządu mogą odpowiadać karnie i podatkowo.

Art. 586 Kodeksu spółek handlowych przewiduje, że członek zarządu albo likwidator spółki prawa handlowego, który nie zgłasza wniosku o upadłość spółki pomimo zaistnienia ku temu podstaw, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Art. 116 Ordynacji Podatkowej przewiduje, że „za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna”.

Członek zarządu (likwidatora) sąd może ukarać poprzez nałożenie na niego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 373 ust. 1 Prawa upadłościowego – „Sąd może orzec pozbawienie na okres od jednego do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia osoby, która ze swojej winy będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości”.

Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości

Oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości, sąd ustala, czy materiał zgromadzony w sprawie daje podstawę do rozwiązania podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego.

Podstawą oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie jest brak majątku płynnego, który pozwoli na zaspokojenie początkowych kosztów postępowania upadłościowego. Jeśli dłużnik posiada majątek na zaspokojenie kosztów postępowania, ale nie posiada gotówki, to upadłość powinna być ogłoszona.

Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości

Sąd rejestrowy wszczyna z urzędu postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, w przypadku gdy:

1. Oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości lub umarzając postępowanie upadłościowe, sąd upadłościowy stwierdzi, że zgromadzony w sprawie materiał daje podstawę do rozwiązania bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego;
2. Oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości lub umorzono postępowanie upadłościowe z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

W toku postępowania o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego sąd rejestrowy bada, czy podmiot ten posiada zbywalny majątek i czy faktycznie prowadzi działalność.

Uruchomienie procedury likwidacyjnej

Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie uruchamia automatycznie postępowania likwidacyjnego. Procedura likwidacji spółki rozpoczyna się od podjęcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki. Uchwałę tę należy sporządzić w formie aktu notarialnego. W dalszej kolejności sporządza się uchwałę w przedmiocie powołania likwidatora lub likwidatorów spółki. Następnie, do sądu rejestrowego należy zgłosić otwarcie likwidacji oraz podać imiona, nazwiska oraz adresy likwidatorów i sposób reprezentowania przez likwidatorów spółki. Po tym jak postępowanie likwidacyjne zostanie przeprowadzone, zadłużona spółka zostaje wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego. Oznacza to rozwiązanie spółki.

Umorzenie postępowania upadłościowego

Sąd umorzy postępowanie upadłościowe jeżeli:

1. Majątek pozostały po wyłączeniu z niego przedmiotów majątkowych dłużnika obciążonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania;
2. Wierzyciele zobowiązani uchwałą zgromadzenia wierzycieli albo postanowieniem sędziego-komisarza nie złożyli w wyznaczonym terminie zaliczki na koszty postępowania, a brak jest płynnych funduszów na te koszty;
3. Wszyscy wierzyciele, którzy zgłosili swoje wierzytelności, żądają umorzenia postępowania, a upadły wyraził na to zgodę.

Umorzenie postępowania upadłościowego nie kończy bytu spółki, jak ma to miejsce w przypadku zakończenia postępowania w wyniku likwidacji całego majątku spółki. Oznacza to, że po umorzeniu postępowania upadłościowego, sąd wydaje spółce cały jej majątek, spółka zostaje ze swoimi długami i nie zostaje zlikwidowana.

Odpowiedzialność członków zarządu

Wydanie przez sąd postanowienia o umorzeniu postępowania upadłościowego ma taki skutek co bezskuteczność egzekucji wobec spółki, dlatego po wydaniu postanowienia wierzyciele mogą dochodzić swoich należności od członków zarządu z indywidualnego majątku.

Zakończenie postępowania upadłościowego

Postępowanie upadłościowe zostanie zakończone w chwili wykonania ostatecznego planu podziału. Zakończenie postępowania może również mieć miejsce w przypadku zaspokojenia w toku postępowania upadłościowego wszystkich wierzycieli (art. 368 Pr Upad). Zakończenie postępowania ma miejsce w dwóch przypadkach. W pierwszym zlikwidowano cały majątek upadłego, niezależnie od stopnia zaspokojenia wierzycieli. Zakończenie postępowania upadłościowego ma również miejsce w przypadku zaspokojenia wszystkich wierzycieli w toku postępowania, niezależnie od stopnia likwidacji majątku spółki.

Po zakończeniu postępowania upadłościowego spółka zostaje rozwiązana i wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego. Wniosek o wykreślenie spółki z rejestru składa syndyk.

Zakończenie postępowania upadłościowego poprzez likwidację majątku

Zakończenie postępowania upadłościowego poprzez likwidację majątku oznacza brak odpowiedzialności członków zarządu.